تحقيق در ادبيات و رويكرد هاي آن از عصر افلاطون تا روزگار ما

دفتر نشر وتوليد آثار فرهنگي امين الله مشکول از زبان امين الله بخشي مشکول عنوان نمود: يکي  گران بها ترين اوقات من زماني است که به گفت وگو (حضوري يا تلفني ) به اساتيدم مي پردازم.بيست وهفتم تير ماه جاري يکي از روز هاي فراموش نشدني درخاطرات اينجانب است که توانستم با استادم دکتر شميسا که در دهه شصت دردانشگاه علامه طباطبايي پيش ايشان تلمذي مي نمودم به  سبب رفع اشکال تلفظي واژه اي  در کتاب شاه نامه تماس تلفني برقرار نمايم.پس از اينکه استاد گوشي موبايل را برداشت سلام واحترام وعرض ادب وارادت کردم.استاد فرمود خودتان معرفي نکردي.عرض کردم که از دانشجويان دهه شصت جناب عالي مي باشم.وغرض از مزاحمت اينکه اولا بتوانم عرض ادب وارادت بنمايم که دلمان بسيار برايتون تنگ شده است.ودرثاني براي رفع اشکال تلفظ واژه اي درکتاب شاه نامه است که اصل مطلب از کتاب دين هاي ايران نقل گرديده است.البته مي توانم بگويم که پرسش من درباره تلفظ اين واژه بهانه اي بيش نبودچرا که به راحتي مي توانستم آن واژه را که اسم خاص هم بود در اينترنت سرچ کنم وبه جواب مطلوب خود دست يابم.اما هدف بنده باب گشودن صحبت درباره پاره اي مسائل فرهنگي بود که توانستم در اين زمان اندک آنها را نيز مطرح نمايم.پس از مطرح کردن سوال اوليه واصلي  از استاد پرسش نمودم وگفتم اگر چنانچه  قرار باشد که يک گروهي  درعرصه فعاليت هاي ادبي کاري را شروع کنند چه موضوعاتي وجود دارد.استاد به درستي جواب دادند که اولا بايد جمعي را که مي خواهند کاري را شروع کنند؛علايقشون مشخص شود اينکه درچه زمينه اي مي خواهند فعاليت نمايند .کار زياد است مثلا درباره شاهنامه،درباره مثنوي يا درباره ادبيات معاصر به هر حال بايد علايقشون مشخص گردد تا بتوان کار را شروع کرد.ومن اين سخن استادم دکتر شميسا را به فال نيک مي گيرم.اميدوارم اين سخن دکتر شميسا چنان هيمنه وربايندگي داشته باشد تامحققان،دانشجويان وعلاقمندان را درزير آسمان يک سقف براي درهم نورديدن مرزهاي دانش گرد هم آورد.باري من اين سماحت وجوانمردي دکتر شميسا راکه درپيرانه سري اين گونه پندي پيرانه مي دهد نميتوانم از ياد ببرم.مردي که در دانشجو پروري وجستجو گري وپژوهشگري نظيري ندارد.باري استاد شميسا در همين گفت و گوي تلفني با توجه به اينکه نوشتن فرهنگ تخصصي دانشگاهي دررشته ادبيات فارسي را پيشنهاد نمودم راهنمايي هاي ديگري نيز مبذول نمودند.اولا به اينجانب از راه لطف واستحسان خاطر نشان نمودند با توجه به اينکه شما ترک زبانيد ومرحوم علامه قزويني يا تر کي نمي دانستند ويا کم مي دانستند کتابهايي که در دوران مغول ويا بعد از دوران مِغول  مثل تاريخ جهانگشا نوشته شده اند  براي جمع آوري فرهنگ تخصصي آن گونه کتابها. منبع خوبي هستند.البته فرمودند ديگران هم مثلا دکتر مدبري استاد دانشگاه کرمان وهمچنين غربيان کتابهايي نوشته اند که مي توانم به آنها هم مراجعه نمايم.

پيداست که اين سخنان دکتر شميسا يک پيام سرد وخالي نيست.بلکه پيامي است با محتواهاي گرم وزنده وپوينده.مثلا  پيام دکتر شميسا براي من ياد آور پيام اقبال لاهوري است که  به جوانان عجم اين گونه خطاب مي کرد:

اي جوانان عجم جان من وجان شما    آتشي درسينه دارم از نياکان شما.

همان آتشي که مولانا وحافظ وصائب ودروجود اقبال بر افروخت .اقبال دروجود بهار،وبهار دروجود شميساوشميسا دروجود دانشجويان بر مي افروزد.گرچه من با همه بضاعت مزجاه بارها خواسته ام از لابه لاي کتب وآثار دکتر شميسا برخي از وسواس هاي علمي ودقت هاي قابل تحسين دکتر شميسا راطي مقاله اي گرد آوري کنم واين امر خطير تا امروز ميسر نگرديده است.وسواس هاي علمي ودقت هاي دکتر شميسا درلابلاي آثار وشاهکارهايش بسيار است که ازروي آنها مي توان درآسيب شناسي ادبيات رساله اي تدوين نمود وچه بسا در اين مورد طرح اساسي را دريکي از دفتر هاي يادداشتم ريخته باشم.باري يکي از شاهکارهاي دکتر شميسا نکته هاي نو يافته يي است که تحت عنوان شاه نامه ها درباره شاهنامه فردوسي تدوين وتصنيف وگرد آوري گرديده است.وجالب اينکه وقتي از استادم سوال کردم که آيا درزمينه آثار نظامي نيز مي توان چنين کاري انجام داد استاد با خوشحالي تمام خاطر نشان کرد که آثار پنج جلدي نظامي در اين زمينه خود قيامتي است.باري اکنون که کتاب شاه نامه ها جلو چشمم است مطلبي که نظرم را جلب مي کند تا بدون اشاره اي به آن کار را رها نکنم مبحثي است درباره بنياد هاي اساطيري شاهنامه. که در اين ميان  مدخل آب در ص82 براي من با توجه به اوضاع فعلي ايران بسيار مهم است وآن بحث پرداختن به آب است.

من چند روز پيش به يکي از شبکه هاي تلويزيوني که در باره کم آبي گزارش داده مي شد گوش فرا مي دادم که درباره ذخاير آب هيچ گونه برنامه ريزي خاصي نداريم اين يادداشت هاي دکتر شميسا درباره آب وقنات هاي ايران باستان  به ذهنم خطور مي کرد که بسيار دردناک وآپوکاليپسي است.